Pankreas kanseri orta yaşlarda görülen ve en agresif kanser türüdür.
Birçok kanser türünde hedefe yönelik tedavi ve immünoterapi ile önemli bir oranda başarı elde edilmişken, şu ana kadar pankreas kanserinde kemoterapi dışında başka seçenek mevcut değildir.
Yakın zamanda pankreas kanserine karşı geliştiren iki aşı ameliyat sonrası bu hastalığın tekrarının önemli oranda engelleyebileceği sinyalini veriyor.
İlk aşı çalışması, ameliyat olmuş 20 pankreas kanseri hastasına, adjuvan kemoterapi ile mRNA aşısı ve atezolizumab immünoterapsinin birlikte verilmesinin etkinliği araştırılmış. mRNA aşısı bireye özgü 20 farklı kanser ilişkili proteine karşı CD8-T savunma hücrelerinin aktivitesini artıma yöntemi ile geliştirilmiş.
Çalışmanın ilk sonuçları aşı sonrası 16 hastanın yarısında immünojenik (doku infiltre CD8 oranı 12 kat artmış vb.) yanıt görülmüş ve 18 aylık takip süresinde hiçbirinde nüks saptanmamıştır.
Diğer önemli çalışma, KRAS mutasyonu olan pankreas ve kolon(bağırsak) kanseri hastalarında protein bazlı aşı çalışması.
KRAS mutasyonu pankreas kanserinde %90 ve kolon kanserinde %50 oranında görülür.
ELI-002 2P protein bazlı aşı, KRAS kodon 12D ve 12R kısmına benzer modifiye edilmiş protein kısmı ve T hücrelerini aktivasyonunda rol alan, Toll-like reseptör 9 aktivitesini artıran agonist protein kısmı ve bunları bir araya getiren birleştirici proteinden oluşur.
Bu yapısı ile aşı pankreas ve kolon kanserinde, kanser ilişkili protein olan KRAS’a karşı sitotoksik T hücre aktivitesini artırarak ameliyat sonrası mikro metastazların yok olması planlananmış.
Çalışmaya alınan 25 hastanın tamamı daha önce ameliyat olmuş ve standart kemoterapi almış hastalardır.
Bu faz I çalışmanın sonucu imünojenik yanıt oranı 21(%85) olarak saptandı,
16 aylık takip süresince yanıt alınanların önemli bir oranında nüks gelişmediği, biyomarker ve ctDNA yanıt oranın önemli oranda yüksek olduğu saptandı.
Bu çalışmalarda hayatla bağdaşmayan veya çok ciddi yan etki oluşmadığı saptandı. Bu iki çalışma daha büyük hasta grubunda yapılıp ve sonuçlar doğrulanması durumunda, kanser aşıları pankreas kanserinde önemli oranda hastalıksız süreyi uzatacak gibi gözüküyor.
Kaynaklar
nature medicine, https://doi.org/10.1038/s41591-023-02760-3
nature, https://doi.org/10.1038/s41586-023-06063-y
